De meeste mensen weten wel wat een Fotograaf is, en hebben wel een of ander beeld van wat een Fotograaf doet. Foto's maken. Bij dat laatste heeft iedereen toch weer een verschillend beeld. Er zijn ook zoveel Fotografen, je kunt van bijna alles foto's maken, en bijna iedereen heeft wel weer een unieke ervaring met fotograferen of gefotografeerd worden. In zekere zin is de term Fotograaf een containerbegrip dat voor iedereen een verschillende inhoud heeft. Een aanzienlijk minder aantal mensen weet wel wat een Filosoof is, en heeft daarbij een of ander beeld van wat een Filosoof doet. Filosoferen. Bij dat laatste heeft echt iedereen een verschillend beeld. Er zijn niet zoveel Filosofen, je kunt over alles filosoferen, en dat betekent voor iedereen iets anders. De term Filosoof is een heel groot containerbegrip. Is nadenken filosoferen? Of is filosoferen een specifiek soort nadenken? Wat is nadenken eigenlijk? Is dat iets wat je doet, of iets wat gebeurt, of iets van beide? Wat betekent het dan om Filosoof te zijn? Is dat iets wat je doet, of iets wat je bent? Ben je wat je doet, doe je wat je bent, of is het iets van beide? Allemaal vragen, die, zodra je ze stelt, inhouden in je bewustzijn oproepen waarvan je een antwoord kunt maken. En je voelt al aan je water dat de meeste antwoorden niet compleet zijn, niet volledig de vraag beantwoorden. Wat voor mij Filosofie typeert is een vraag die zo ongeveer altijd in me opkomt na het horen of lezen van een antwoord op een vraag: "Ja, maar, kan het niet ook anders zijn?" Terug naar de inhouden van je bewustzijn, want dat lijkt de plek te zijn waar antwoorden gemaakt worden. Wat heb je nodig om een vraag te kunnen begrijpen? Zijn de antwoorden er misschien eerst? Kun je een ander antwoord maken? Welke invloeden zijn er op antwoorden? Zijn het de vragen, is het je ervaring die mede bepaalt welke inhouden er überhaupt in je bewustzijn opkomen? Kun je inhouden hebben zonder ervaring? Wat is de relatie tussen een vraag, bewustzijn en een antwoord? Die laatste vraag is wat ik interessant vind. Niet alleen om over na te denken, maar ook om naar te kijken. Kijken? Ja! Je kunt het zien. Wat gebeurt er als je iemand een vraag stelt? Een heleboel meer dan alleen maar denken. Tussen een vraag en een antwoord is jouw leven, dat beide omvat. Daar kun je zelfs een foto van maken. Niet van de vraag, niet van een antwoord, maar wel van hoe iemand de vorm van een vraag aanneemt, en hoe iemand de vorm van een antwoord aanneemt. Het is een beweging. Hier komen we in de buurt van een antwoord op de vraag wat een Filosofisch Fotograaf is, of doet. Een schets. Je kunt het onzichtbare en het zichtbare laten samenvallen, daar een foto van maken, en daarin zien hoe het onzichtbare en het zichtbare elkaar beïnvloeden. Kun je het onzichtbare zichtbaar maken?
Is dat Filosofie, Fotografie of spelen met concepten en betekenissen (poëzie)? Of nog iets anders? Ik noem het Spiegel-Werk.
Filosofie, Fotografie en Spiegel-Werk? Stel je voor dat je iemand niet alleen laat ervaren, maar ook laat zien, wat er gebeurt als je een vraag stelt. De vraag 'doet' iets. Het leven is er. Een antwoord 'doet' iets. Voor je het weet is de weg van een vraag naar een antwoord een theater van jouw leven. Want jij komt tevoorschijn, als uit het donker, wanneer je niet meer nadenkt over de vraag en een antwoord, maar blijft hangen in het leven dat er boven uit stijgt. Dat is wat ik doe. Ik Fotografeer wat er met jou gebeurt wanneer ik een vraag stel. Over wat er met jou gebeurt stel ik opnieuw een vraag. En maak opnieuw een foto. Net zo lang, vaak en snel tot je niet meer nadenkt over vragen en antwoorden, maar als het ware laat zien waar de vragen binnen komen en waar antwoorden gemaakt worden.
Waar? Bewustzijn. Belichaamd bewustzijn, want de ene vraag laat je lachen, een andere vraag maakt dat je een stap terug zet, of stopt met ademen, of je wenkbrauwen fronst. Dat gebeurt meestal binnen een halve seconde. Gelukkig is een camera sneller. Binnen een halve seconde kan ik twee foto's maken. Stel je nu voor dat we dit twee uur of drie uur doen. Ja, heel veel foto's, maar veel interessanter, heel veel beweging. Wanneer je tijd en leven of bewustzijn laat samenvallen, valt de tijd weg. Wanneer de vragen gaan over wat je van binnen beleeft valt de ruimte ook nog weg. Waar ben je dan? In en met jezelf. En ik ben daarbij. Samen maken we deze reis in jouw beleving. En ik Fotografeer de beweging van jouw beleving. Wat doet de Filosofie hierin? Ik vraag je niet naar de kip en het ei. We onderzoeken wel wat er eerst is: leef jij het antwoord omdat ik de vraag stel, of stel ik de vraag omdat jij het antwoord al lang leeft? Weet je wel welke antwoorden je bewust en onbewust allemaal leeft? Daar maken we tijd en ruimte voor. Voor wat er in jou leeft. De foto's laten je achteraf zien wat je hebt beleefd. Niet alleen als herinnering, aansporing, steun, maar als Spiegel waarin dit alles aanwezig is, omdat dit niet is wat je ziet wanneer je in de spiegel kijkt. Kijk maar eens in een spiegel! Wat zie je dan? Wat zie je dan echt? En hoeveel van wat jij bent, wat je beleeft, is voor jezelf in die spiegel niet zichtbaar? Hoe zou het zijn om dat wel te zien? Om meer te zien van hoe jij jouw zijn gestalte geeft, en vooral waarom.
Nee, dat is niet alleen maar leuk. Vraag maar aan de spiegel. Aan de andere kant, het is ook niet alleen maar niet leuk. Het is ook wel leuk. Echt, je weet niet wat je meemaakt als alles er mag zijn. Dan kun je binnen een paar minuten een hele regenboog aan emoties ervaren. Soms lach je omdat je ervoor zo boos was, soms huil je omdat je ervoor lachte, soms durf je niet te lachen of te huilen of boos te zijn, soms lach je daarom, soms huil je daarom, soms voel je even niks meer. Waar je ook bent, ik reis met je mee. Niet als een grote afstandelijke spiegel, maar als iemand die naast je staat en met jou onderzoekt hoe het is om voor die grote spiegel te staan. Daarin ben ik wie ik ben. Ik sta aan jouw kant. We onderzoeken wat de relatie is tussen jou en je spiegelbeeld. Ben jij je spiegelbeeld? Of andersom? Of kan het ook nog anders zijn? :)
Ik geef niet vaak antwoorden, maar op deze vraag wil ik graag een antwoord geven. Ja, het kan ook anders zijn. Daar schrijf ik een andere keer over. Maar je kunt het zelf beleven in een Filosofische Foto Sessie. Wat als je tegelijk wel en niet je spiegelbeeld bent, en als het tegelijk wel en niet andersom is? Wat als je je spiegelbeeld kunt worden, of nog beter, wat als jouw spiegelbeeld jou kan worden? En wat als er meer is dan symmetrie?
Spiegel-Werk is lastig te beschrijven, omdat het voor iedereen anders is, omdat het voor iedereen over iets anders gaat, maar één ding is voor iedereen in zekere mate hetzelfde;
je kunt anders bewegen dan je spiegelbeeld.
Dat is Spiegel-Werk.